Tháp Bà Ponagar, còn gọi là Tháp Bà, là một trong những di tích lịch sử của thành phố Nha Trang, Khánh Hòa. Với vẻ đẹp cổ kính và huyền bí, Tháp Bà Ponagar đã trở thành điểm đến hấp dẫn không chỉ đối với du khách trong nước mà còn thu hút rất nhiều du khách quốc tế. Nằm giữa lòng thành phố biển sôi động, Tháp Bà Ponagar như một chứng nhân lịch sử, kể lại câu chuyện về văn hóa, tôn giáo và nghệ thuật của người Chăm từ hàng thế kỷ trước.
1. Giới thiệu về Tháp Bà Ponagar
1.1 Địa chỉ Tháp Bà Ponagar
- Địa chỉ: 61 đường Hai Tháng Tư, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
- Giờ đón khách: 8h00 – 18h00
- Giá vé tham khảo: 30.000 VNĐ/khách/lượt.
1.2 Nguồn gốc, ý nghĩa tên gọi tháp Bà
Tháp Bà Ponagar được xây dựng từ thế kỷ VIII đến XIII, dưới thời kỳ vương quốc Chăm Pa còn thịnh vượng. Tên gọi “Ponagar” trong tiếng Chăm có nghĩa là “Mẹ xứ sở” hay “Mẹ Thượng đỉnh”, thể hiện lòng tôn kính của người Chăm đối với nữ thần Ponagar, vị thần bảo trợ của họ. Tháp Bà Ponagar là nơi thờ phụng nữ thần Thiên Y A Na, người được coi là mẹ của dân tộc Chăm, biểu tượng của sự sinh sôi, nảy nở và sự bảo hộ.
1.3 Quá Trình Xây Dựng và Kiến Trúc
Tháp Bà Ponagar bao gồm một quần thể gồm bốn tháp chính và hai miếu thờ, được xây dựng từ gạch nung đỏ đặc trưng và kỹ thuật xây dựng độc đáo của người Chăm. Mỗi tháp đều có hình dáng và kích thước khác nhau, nhưng đều mang đậm nét kiến trúc Chăm với những chi tiết chạm khắc tinh xảo và hoa văn phong phú.
Tháp chính cao nhất, tháp thờ nữ thần Ponagar, là công trình kiến trúc ấn tượng nhất trong quần thể. Với chiều cao khoảng 23 mét, tháp được xây dựng theo kiểu kiến trúc tháp vuông, có các tầng giảm dần về kích thước khi lên cao. Bên trong tháp là tượng nữ thần Ponagar bằng đá đen, ngồi trên bệ đá với tư thế thiền định, biểu tượng cho sự tĩnh lặng và quyền năng.
2. Kiến trúc cổ kính của Tháp Bà Ponagar
Tháp Bà Ponagar được chia thành ba khu vực chính cho du khách tham quan:
- Khu vực tháp cổng: Đây là nơi đặt những cổng chào hoành tráng. Dù thời gian đã làm hư hại phần lớn cấu trúc, hiện tại khu vực này vẫn còn lại các bậc đá, chân cột trụ, và những bậc thang đá dẫn lên tầng tiếp theo.
- Khu tiền đình (Mandapa): Khu vực này là nơi người Chăm chuẩn bị lễ vật trước khi dâng lên thần linh. Tại đây, vẫn còn tồn tại 10 cột trụ lớn được chia thành hai hàng, mỗi cột cao 3 mét và có đường kính 1 mét. Ngoài ra, xung quanh còn có 12 cột nhỏ hơn, cao khoảng 1 mét và được đặt trên bệ. Sau khi tham quan, du khách có thể theo lối bậc thang để lên tầng ba.
- Khu đền tháp: Tại đây có Tháp Trung tâm, Tháp Đông Nam và Tháp Nam, ba ngôi tháp này nằm thẳng hàng với nhau. Ngoài ra còn có Tháp Tây Bắc, nằm tách biệt so với ba tháp kia. Tháp Nam là tháp nhỏ nhất, nằm cạnh Tháp Đông Nam. Khu vực này là nơi du khách có thể chiêm ngưỡng những kiến trúc độc đáo và khám phá lịch sử của người Chăm.
3. Lễ hội tháp Bà
Một trong những lễ hội quan trọng nhất diễn ra tại Tháp Bà Ponagar là lễ hội Tháp Bà, diễn ra hàng năm từ ngày 20 đến ngày 23 tháng 3 âm lịch. Lễ hội này thu hút hàng ngàn du khách và người dân địa phương đến tham dự, nhằm tưởng nhớ và tôn vinh nữ thần Po Ino Nagar. Trong suốt thời gian lễ hội, nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật và tín ngưỡng được tổ chức. Một số hoạt động như rước kiệu, dâng hương, múa lân, hát bội và các trò chơi dân gian.
4. Kết luận
Tháp Bà Ponagar không chỉ là một công trình kiến trúc vĩ đại mà còn là một biểu tượng của sự giao thoa văn hóa và tôn giáo giữa người Chăm Pa và người Việt. Với vẻ đẹp cổ kính, nghệ thuật tinh xảo và ý nghĩa lịch sử sâu sắc, Tháp Bà Ponagar thu hút hàng ngàn du khách mỗi năm. Nơi đây đã trở thành một điểm nhấn không thể bỏ qua khi đến Nha Trang.
