Kon Tum: Top 7 món ăn không thể bỏ qua khi đi du lịch
Kon Tum: Top 7 món ăn không thể bỏ qua khi đi du lịch
Nằm ở phía bắc Tây Nguyên, với vị thế địa – chính trị, địa – kinh tế quan trọng ở ngay ngã ba Đông Dương, phần lớn nằm ở phía Tây dãy Trường Sơn. Kon Tum có tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng và các dân tộc khác nhau.
Du lịch Kon Tum gây ấn tượng với vẻ đẹp tự nhiên như hồ Ya ly, suối nước nóng Đăk Tô, rừng thông Măng Đen, thác Đắk Nung,… có khả năng hình thành các khu du lịch cảnh quan. Di tích lịch sử cách mạng như di tích cách mạng ngục Kon Tum, di tích chiến thắng Đăk Tô – Tân Cảnh, ngục Đăk Glei, … các làng văn hoá truyền thống bản địa. Đến với Kon Tum các bạn phải thử ngay những đặc sản của nơi đây .
Đặc sản ở Kon Tum
1. Bún đỏ
Bún đỏ cao nguyên ấn tượng ngay từ đầu với màu hơi đỏ của hạt điều, rồi màu đỏ au bắt mắt của từng miếng cà chua, đặt cạnh màu xanh tươi non của đĩa rau sống, hay màu nâu của chả cá, của riêu cua, màu trắng của trứng cút luộc. Tất cả hòa hợp làm nên một tô bún ngon từ ánh mắt!
Nếu nhìn qua nhiều người sẽ lầm tưởng món bún đỏ cao nguyên là bún riêu, hay canh bún được bày bán ở nhiều phố thị. Nhưng điểm khác của bún đỏ cao nguyên chính là ăn kèm với rau cần đước, với giá cùng mỡ hành, mỡ tóp, và trứng cút luộc.
Về Kon Tum du khách có thể tìm bún đỏ cao nguyên ở một nhà hàng sang hoặc một chiếc xe đẩy, một đôi quang gánh. Và lúc nào những nơi có bún đỏ cao nguyên cũng tấp nập người vào ra thưởng thức. Họ thường tìm đến những quán bún đỏ cao nguyên những buổi chiều trời se se lạnh, vừa xì xụp húp, vừa đón nhận cái không khí ở nơi cao nguyên này.
2. Gỏi lá
Quả đúng như tên gọi, món gỏi lá này toàn… lá. Chỉ một món ăn mà bày kín mâm, bởi gỏi lá “đúng chất” có tới 40-50 loại, từ các loại rau quen thuộc như: lá cải, tía tô, đinh lăng, lá sung, lá mơ, hành, rau húng… đến các loại lá ít xuất hiện trong bữa ăn như: lá xoài, lá ổi, lá chua, lá chùm ruột, ngũ gia bì… và rất nhiều loại lá là riêng biệt của Tây Nguyên mà nhiều người chưa biết hết tên.
Giữa “mâm lá” là đĩa thức ăn ăn kèm. Thịt ba chỉ luộc, thái mỏng sao cho mỡ và thịt vừa đủ, không quá ngấy. Vài lát cá chép, tôm luộc, bì lợn. Đặc biệt có thêm đĩa tiêu nguyên hạt, muối hạt. Thứ đặc biệt và kỳ công nhất của món gỏi lá này là nước chấm được là từ gạo nếp, tôm khô, thịt ba chỉ, mẻ, sa tế.
Thưởng thức món này cũng cần có kiểu cách, không vội vã “vơ” hết các lá mà phải theo đúng quy trình. Trước tiên, lấy lá cải hoặc lá mơ làm lá cuốn, sau đó cho thêm lá chua và vài lá khác tùy lựa chọn của người ăn, cuốn thành cái phễu nhỏ, bỏ miếng thịt ba chỉ, tôm, bì lợn… vào trong “phễu”, nhất định phải cho thêm hạt tiêu và hạt muối, một chút nước chấm. Mỗi lần cuốn lá là những loại lá khác nhau, tạo nên những hương vị khác nhau, khi thì chua chua lá xoài, khi thì bùi bùi lá sung, chan chát lá ổi.
3. Rượu ghè
Nếu bạn có dịp đi du lịch Kon Tum, khám phá ẩm thực địa phương thì đừng bỏ qua một lần nếm thử rượu ghè. Rượu ghè là thức uống đặc biệt của những đồng bào dân tộc ở miền núi này. Chất men cay tự nhiên này trở thành hương vị không thể thiếu trong nhiều lễ hội của họ và trở thành “đặc sản” của riêng những du khách miền xuôi khi ngược lên nơi này du ngoạn.
Nguyên liệu chính của rượu ghè được làm từ gạo nếp hoặc sắn, và một loại men đặc biệt được làm từ nhiều lá cây rừng, được ủ kín trong một thời gian dài để lúc mang ra cho từng vị ngọt lịm.
Người ta cho rằng, rượu ghè có một hương vị rất riêng mà không loại rượu nào có được, bởi loại men ủ rượu được làm từ nhiều loại rễ cây, lá cây mà người dân tộc nơi đây tìm trong rừng sâu. Loại men đặc biệt đó khi ủ lên tạo nên hương vị rất riêng, hương vị của đại ngàn. Ngày nay, rượu ghè được chế biến bởi nhiều loại men chợ, tuy cũng vị ngọt nhưng mất hẳn chất đại ngàn như trước. Với đồng bào dân tộc nơi đây, để làm nên một hũ rượu ghè đặc trưng thì phải đủ trên 20 loại lá, rễ cây rừng.
Sau khi đem những lá, rễ cây đặc biệt trên về họ sẽ giã nhuyễn, đem trộn với nhau để tạo vị ngọt, sau đó phơi khô để khi dùng chỉ cần bóp tơi. Mỗi lần nấu chỉ việc lấy men này đem rắc đều chiếc ghè có sẵn gạo, ngô… theo một tỉ lệ thích hợp, sau đó bịt kín bằng lá chuối, ủ quá 15 ngày là dùng được. Và đặc biệt, rượu ghè ủ càng lâu hương vị càng thơm nồng nàn.
Rượu ghè trở thành một đặc sản Kon Tum làm quà nói riêng và đặc sản của Tây Nguyên nói chung. Người ta bảo nếu lên đây mà chưa thưởng thức rượu ghè thì xem như niềm vui giảm nửa. Bởi qua cách uống, qua hương vị ẩn giấu phía sau loại rượu này là cả một nét văn hóa đặc trưng lâu đời của đồng bào dân tộc, sẽ khiến người thưởng thức như cảm nhận nhiều hơn và thêm yêu thương hơn vùng Tây Nguyên gió lộng này.
4. Heo Măng Đen quay
Heo quay chắc chắn không còn xa lạ gì với nhiều người. Nhưng nếu như có dịp du lịch Kon Tum thì du khách cũng nên thưởng thức món heo Măng Đen quay này dù chỉ 1 lần. Bởi, heo quay ở đây đều là những chú heo rẫy loại nhỏ, con to nhất cũng chỉ khoảng 20kg, đều được nuôi thả tự nhiên. Cho nên, thịt heo Măng Đen đều rất thơm và chắc, không hề bị bở và đặc biệt đây là thịt sạch, không lo bị bơm thuốc tăng trọng.
Đến với vùng đất Kon Tum, nếu may mắn thì bạn sẽ được thử món heo rừng được người dân bản địa đặt bẫy trong rẫy, hoặc thậm chí là heo rừng nhà nuôi. Heo rừng Măng Đen có lớp da rất cứng. Ngày trước người ta thường bỏ da heo rừng. Nhưng giờ nó lại chính là đặc sản đấy!
Heo Măng Đen sau khi giết thịt rồi sẽ được sơ chế qua một cách sạch sẽ. Nội tạng heo sẽ được đem đi tẩm ướp các loại gia vị rồi được chế biến thành đa dạng các món ăn mới lạ và đặc biệt. Phần còn lại sẽ được để nguyên con và quay chín trên bếp than hồng. Những miếng thịt heo Măng Đen vàng ươm và bóng nhẫy sẽ khiến bất cứ ai khó lòng mà cưỡng lại được.
Khi đặt chân tới Măng Đen, du khách sẽ được thưởng thức món heo quay của người dân bản địa. Loại heo này sống ở điều kiện khí hậu núi rừng, trời lạnh thì chắc chắn sẽ ngon hơn heo ở miền xuôi. Đặc biệt là nên giết heo khi vừa trưởng thành, tức là nặng tầm 15 – 20kg. Heo Măng Đen sẽ được quay nguyên con bằng lửa than hồng. Heo sẽ được quay cho tới khi da cang vàng giòn rộm và tỏa ra mùi thơm phức đặc trưng. Chỉ cắn một miếng nhẹ thôi, mỡ chảy tuôn ra kích thích vị giác thật là đã! Ăn mỗi miếng thịt heo Măng Đen quay đều sẽ cảm nhận được độ giòn tan và béo ngậy của da, mềm và ngọt của thịt.
5. Cá chua
Cá chua là một món ăn để dự trữ của người dân vùng núi ở Kon Tum. Cách chế biến món ăn dân dã này khá dễ dàng, đầu tiên người dân sẽ chọn loại cá niệng đặc trưng, đây là một loại cá giống cá trôi có rất nhiều ở sông suối Tây Nguyên.
Những con cá niệng sau khi đánh hết vẩy, lấy ruột bỏ, rửa sạch mang, cắt thành từng khúc nhỏ chừng 2 đến 3 cm rồi để cho ráo nước. Khi cá đã khô nước sẽ được trộn cùng muối, lá bép, ớt, thính ngô. Tiếp tục đưa cá vào từng ống lồ ô khô, sạch rồi nút hai đầu thật kín rồi để lên gác bếp, đợi vài ngày là có món cá chua độc đáo.
Trong ăn uống ở Kon Tum, với nhiều người, cá chua là một món ăn độc đáo, dẫn dã và điều đặc biệt là để càng lâu thì từng miếng cá lại càng thấm gia vị, nên khi nếm một miếng cá chua thực khách sẽ thấm được vị mặn của muối, vị cay của từng trái ớt rừng, vị ngọt dịu nhẹ của lá bép, cùng với hương thính ngô thơm lừng sau khi lên men cho vị chua độc lạ. Tất cả làm nên một món cá chua có một không hai, một hương vị rất riêng của vùng núi Tây Nguyên.
6. Cá gỏi kiến vàng
Cá gỏi kiến vàng là một đặc sản của dân tộc Rơ Măm,nguyên liệu chủ yếu của món ăn này đó là cá suối và kiến vàng. Đối với cá, người ta sẽ đến những con suối để bắt cá, với thịt cá tươi ngon, thịt chắc, vảy đều… sau đó hòa quyện với nguyên liệu là kiến vàng. Đối với kiến vàng, người ta vào rừng và kiếm những tổ kiến to, có khối lượng trứng lớn. Khi có 2 nguyên liệu này rồi thì kết hợp lại để làm món Cá gỏi kiến vàng.
Khi cá được bắt về, làm sạch cá và băm nhuyễn, và vắt cho cạn hết nước để tránh mùi tanh. Còn đối với kiến vàng thì chọn ổ kiến còn non, và trứng nữa đem về giã nhỏ ra. Lấy gia vị nhưu muối hột, ớt xanh, tiêu rừng trộn cá với kiến lại với nhau và thêm chút thính gạo bột gạo rang cháy xém để dậy lên mùi thơm. Khi ăn món gỏi cá kiến vàng thì nên dùng lá sung cuốn món gỏi lại vừa miệng. Kết hợp vị béo của kiến non, vị cay xé lưỡi cảu tiêu, ớt tạo nên hương vị khó quên.
7. Dế chiên
Đặc sản Kon Tum vô cùng phong phú và đa dạng, đến những con dế mà chúng ta thấy thường ngày cũng có thế trở thành một món đặc sản được. Món ăn này đối với những người đến từ Đồng Bằng thì nó lại là món ăn kỳ lạ. Nhưng đối với đồng bào dân tộc thiểu số Kon Tum thì những món ăn như thế này lại rất quen thuộc như bao ngày. Có rất nhiều loại dễ như dễ lửa, dễ cơm, dế than…nhưng nguyên liệu để làm dế chiên Kon Tum đó là dế cơm, chỉ có loại dế này thì món dế chiên mới ngon được.
Kết luận
Không chỉ về món ăn ngon mà Kon Tum là vùng đất có truyền thống lịch sử lâu đời cùng những đặc sắc trong văn hoá đồng bào dân tộc, được thiên nhiên ban tặng cảnh sắc thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ với nhiều thắng cảnh đẹp, Kon Tum đang dần trở thành điểm du lịch hấp dẫn đối với du khách trong nước và nước ngoài.
