Thành phố Quy Nhơn không chỉ nổi tiếng với những bãi biển tuyệt đẹp và các danh lam thắng cảnh, mà còn được biết đến như một kho báu văn hóa với những tòa tháp Chăm pa cổ kính có niên đại hàng trăm năm. Trong số đó, tháp Đôi Quy Nhơn là một trong những công trình tiêu biểu, luôn thu hút đông đảo du khách mỗi khi ghé thăm. Hãy theo chân AZ Media khám phá vẻ đẹp cổ kính, di sản người Chăm Pa nhé!
1. Nét đẹp cổ kính của Tháp Đôi giữa lòng thành phố Quy Nhơn
Tháp Đôi Quy Nhơn nằm trên đường Trần Hưng Đạo, phường Đống Đa, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, cách trung tâm thành phố khoảng 3km về hướng Tây Bắc. Tháp Đôi là một trong những di tích kiến trúc Chăm Pa tiêu biểu và được bảo tồn nguyên vẹn nhất tại Việt Nam. Với vẻ đẹp cổ kính, uy nghi cùng giá trị lịch sử và văn hóa to lớn, Tháp Đôi đã trở thành biểu tượng cho thành phố Quy Nhơn và là điểm đến không thể bỏ qua cho du khách khi đến với Bình Định.
2. Vé tham quan và thời gian mở cửa
Bảo tàng Chăm Đà Nẵng mở cửa đón du khách từ 7h sáng đến 11h30 và 13h30 đến 17h tất cả các ngày trong tuần. Giá vé tham quan vô cùng hợp lý chỉ 8.000 đồng/lượt, góp phần hỗ trợ công tác bảo tồn di sản. Phí gửi xe cũng chỉ 5.000 đồng.
Với tổng chi phí chỉ 13.000 đồng, bạn có cơ hội khám phá trọn vẹn kho tàng văn hóa Chăm Pa độc đáo và trải nghiệm không gian văn hóa đặc sắc nơi đây. Đây là địa điểm lý tưởng dành cho những ai muốn tìm hiểu và đắm chìm trong văn hóa địa phương một cách sâu sắc và trọn vẹn nhất.
3. Lịch sử của Tháp Đôi
Tháp Đôi có nhiều tên gọi khác nhau. Do nằm trên vùng đất thuộc làng Hưng Thạnh xưa, tháp còn được biết đến với tên gọi Tháp Hưng Thạnh. Theo Quách Tấn trong cuốn “Nước non Bình Định”, người Pháp gọi tháp này là Tour Kh’mer. Tháp Đôi là một trong tám tháp Chăm còn lại trên đất Bình Định hiện nay. Tháp được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ 11 đến đầu thế kỷ 13, thời kỳ vương quốc Chăm Pa trải qua nhiều biến động.
Trải qua nhiều biến cố lịch sử, Tháp Đôi đã bị hư hại nặng nề. Tuy nhiên, từ năm 1990 đến năm 1997, Tháp Đôi ở Quy Nhơn đã được trùng tu và tôn tạo bởi những người thợ lành nghề. Với sự hỗ trợ của các nhà khoa học và khảo cổ học trong nước, cùng các chuyên gia từ Ba Lan và sự đầu tư của Nhà nước, địa điểm này đã khôi phục lại gần như nguyên vẹn dáng vẻ ban đầu.
Hiện nay, Tháp Đôi nằm trên một khu đất đẹp, bằng phẳng, rộng hơn 6.000 m². Tháp nằm ẩn mình dưới bóng mát của những cây dừa, cau và hoa đại, những loài cây gắn liền với văn hóa Chăm. Đây cũng là một trong những điểm du lịch nổi tiếng của Quy Nhơn, Bình Định.
4. Kiến trúc độc đáo của tháp Đôi Quy Nhơn
4.1. Cấu trúc Tháp Đôi
Tháp có cấu trúc độc đáo với hai tháp nằm liền kề nhau như một cặp vợ chồng quấn quýt. Bên trong tháp có cối đá xay bột gạo cổ xưa, sau này cũng được người Kinh sử dụng. Cửa Tháp Đôi vươn cao như những mũi lao sắc nhọn, đứng trong lòng tháp mà cảm nhận như thấy cả “vũ trụ bao la”.
Cả hai tháp đều có cửa chính hướng về phía Nam. Tháp Đôi được xây dựng bằng gạch nung xếp khít với nhau, sử dụng một loại chất kết dính đặc biệt. Đây là kỹ thuật xây dựng độc đáo của người Chăm mà đến nay các nhà nghiên cứu vẫn chưa giải mã được.
Tháp được chia thành hai phần chính: chân tháp lớn làm bằng đá và chân tháp nhỏ làm bằng gạch, cả hai đều được xếp chồng một cách vững chãi. Các góc tháp được trang trí với những nét độc đáo nhưng tổng thể vẫn là các tượng thần và phù điêu mô tả các nhân vật, các vũ công với điệu múa lấy từ truyền thuyết Ấn Độ. Những biểu tượng chim thần Garuda với hai tay nâng cao như đang nâng đỡ ngọn tháp kỳ vĩ, cùng với hình tượng tạp chủng đầu voi mình sư tử và các hình người có 6 hoặc 8 tay bằng đá, đều thể hiện tín ngưỡng của người Chăm.
Tất cả những chi tiết đều được chạm khắc rất tinh tế và sinh động. Tổng thể tạo nên một bức tranh sống động, đầy hấp dẫn và có hồn. Điều này chắc chắn sẽ thu hút sự tò mò và ngạc nhiên của du khách khi đến tham quan Tháp Đôi ở Quy Nhơn.
4.2. Tháp ở phía Bắc
Trong cặp tháp này, tháp lớn thể hiện sự cân đối và uy nghi với chiều cao khoảng 20m. Cấu trúc của nó được xử lý một cách tinh tế, từ phần thân đến mái, tất cả đều mang lại cảm giác hài hòa và tinh tế với các đường diềm mảnh mai. Trên hai bên của tháp, các hoa văn được thiết kế đối xứng và 21 hình vẽ vũ nữ được khắc tỉ mỉ trải dài quanh viền mái.
Phần trung tâm của tháp, giữa mái và thân, được trang trí bằng hình ảnh của các tu sĩ ngồi thiền, tạo nên một khung cảnh linh thiêng và yên bình, là nơi thúc đẩy sự tập trung và suy ngẫm sâu sắc về mặt tâm linh. Đây là một biểu tượng văn hóa tôn giáo có giá trị lịch sử sâu sắc, góp phần quan trọng vào sự phát triển và bảo tồn di sản văn hóa của địa phương.
4.3. Tháp ở phía Nam
Phần tháp nhỏ cũng có cấu trúc tương tự, với chiều cao lên đến 18m. Điểm đặc biệt ở phần diềm mái là hình ảnh của một đàn hươu gồm 13 con, được thể hiện với nhiều dáng vẻ khác nhau, tinh nghịch và sống động. Sự tinh tế và tỉ mỉ trong từng chi tiết của người Chăm khiến cho người tham quan cảm nhận rõ ràng rằng đây là một tác phẩm kiến trúc sâu sắc, thể hiện rõ nét bản sắc văn hóa dân tộc và giá trị lịch sử của địa phương.
Những hình ảnh này không chỉ là nghệ thuật mà còn là biểu tượng của sự giàu có, sự phát triển và sự mát rượi của người Chăm, là một phần không thể thiếu trong việc bảo tồn và phát triển di sản văn hóa dân tộc.
5. Giá trị văn hóa và ý nghĩa của Tháp Đôi
Tháp Đôi là biểu tượng văn hóa vượt thời gian của người Chăm Pa, mang đậm nét nghệ thuật điêu khắc và sự sắp đặt hài hòa trong kiến trúc. Với chiều cao lên đến 20m, tháp thể hiện sự điêu khắc cao cấp và tinh xảo, từ phần thân đến mái, toát lên sự cân bằng và mỹ thuật của người dân Chăm.
Ngoài vai trò là một di tích lịch sử quan trọng, Tháp Đôi còn phản ánh sâu sắc những quan niệm về vũ trụ, thế giới tâm linh và tín ngưỡng của người Chăm xưa.Đây là minh chứng rõ nét cho sức sống và sự kiên cường của dân tộc Việt Nam, đồng thời là biểu tượng quý giá trong việc bảo tồn và phát triển di sản văn hóa quốc gia, góp phần xây dựng hình ảnh đẹp về nền văn hóa đa dạng và phong phú của đất nước.
6. Kết luận
Tháp Đôi không chỉ đơn thuần là một công trình kiến trúc nổi bật của người Chăm Pa, mà còn là biểu tượng thể hiện sự tinh túy và sự kiên cường vượt qua thử thách của dân tộc Việt Nam. Với nghệ thuật xây dựng và trang trí tinh tế, Tháp Đôi không chỉ là di sản văn hóa lâu đời mà còn là minh chứng rõ nét cho sự giàu có về tinh thần và tri thức của người Chăm xưa.
Những giá trị về quan niệm vũ trụ và tâm linh được thể hiện qua Tháp Đôi càng làm tăng thêm sự huyền bí và sức hấp dẫn của nó đối với du khách và những người yêu thích nghệ thuật kiến trúc cổ điển. Hãy đến tham quan công trình kiến trúc của người Chăm Pa nhé!
